Thời gian này ở các vùng chuyên canh rau nông dân
đang vào vụ chuẩn bị đất và nguồn hạt giống để vào vụ rau đông, nhất là một số
loại rau có khả năng đẩy sớm vụ cho hiệu
quả cao hơn chính vụ như: Cà chua, Bắp cải… Tuy nhiên khi các đối tượng rau này
khi được đẩy thời gian trồng sớm cũng gặp nhiều khó khăn như thời tiết còn nắng
nóng, mưa lớn làm ảnh hưởng rất nhiều đến sinh trưởng, phát triển của cây rau,
sâu bệnh gây hại sớm, trong đó nghiêm trọng có bệnh héo xanh vi khuẩn thường
phát sinh gây hại nặng ở điều kiện môi trường giai đoạn này. Bệnh gây thiệt hại
rất lớn cho người sản xuất do lây nhiễm nhanh, thiệt hại lớn và chưa có thuốc
đặc hiệu phòng, trừ.
Để hạn chế tối đa tác hại do bệnh héo xanh vi khuẩn
gây ra, bà con cần nhận biết và áp dụng một số biện pháp kỹ thuật sau:
1.
Nguyên nhân gây bệnh: do vi khuẩn (Pseudomonas
solanacearum) gây ra.
2.
Nguồn bệnh:
Vi khuẩn tồn tại trong đất, tàn dư cây bệnh vụ trước và các cây ký chủ khác.
3.
Triệu chứng gây hại:
Các cây trồng bị bệnh héo
xanh vi khuẩn đều có chung triệu chứng là: Bộ lá héo rũ rất nhanh, lá cây héo
từ trên xuống nhưng vẫn giữ được màu xanh, lá héo có thể hồi phục một vài ngày
vào buổi sớm và ban đêm khi độ ẩm không khí cao. Đoạn thân, cành bị bệnh thường
sùi nốt nhỏ và rắn chắc không bị thối rữa như một số bệnh do nấm gây ra, bị
nặng cây gục xuống và chết. Khi cắt ngang đoạn thân cành bị bệnh sẽ thấy bó
mạch dẫn hóa gỗ màu nâu đen, ngâm đoạn cắt vào cốc nước trong sẽ thấy dịch vi
khuẩn màu trắng sữa đùn chảy qua lát cắt ra ngoài.
4.
Điều kiện bệnh phát sinh gây hại:
Vi khuẩn thích hợp trong
điều kiện nhiệt độ 25 - 350C, mưa to, mưa dài ngày, ẩm độ đất và ẩm
độ không khí cao; Bệnh dễ phát sinh gây hại nặng trên những chân ruộng thấp,
thoát nước kém hay những vùng mà bà con thường trồng các loại cây là ký chủ của
bệnh như cà chua, cà pháo, dưa chuột, bầu bí, ...
Vi khuẩn gây bệnh xâm nhập
vào trong cây thông qua những vết thương cơ giới do con người vô ý tạo ra trong
quá trình chăm sóc, thu hái, do côn trùng, do tuyến trùng gây ra tại vùng rễ,
gốc, thân, cuống lá của cây hoặc qua những lỗ hở tự nhiên trên cây. Vì thế,
trong quá trình chăm sóc, thu hái chúng
ta không nên làm xây xát thân cây, chú ý diệt côn trùng, tuyến trùng đang có
mặt trên đồng ruộng.
5. Biện
pháp phòng trừ: Hiện nay chưa có
thuốc đặc trị bệnh héo xanh vi khuẩn nên để hạn chế tác hại của bệnh, bà con
cần làm tốt các biện pháp sau đây:
Sau khi thu hoạch cây trồng của vụ trước, cần vệ sinh
đồng ruộng, thu gom sạch sẽ tàn dư cây trồng, cỏ dại đem tiêu hủy để hạn chế
nguồn bệnh. Trồng luân canh với các loại cây trồng khác nhau, không nên trồng 2
vụ liên tiếp các cây họ cà, bầu bí.
Sử dụng hạt giống, củ giống, cây giống khỏe, sạch
bệnh; sử dụng giống có khả năng kháng bệnh héo xanh vi khuẩn, giống ghép (ví dụ
trồng cà chua sử dụng cây giống ghép cà chua trên gốc cà tím hoặc gốc cà dại).
Nếu có điều kiện, nên ngâm nước ruộng khoảng 10 - 15
ngày hoặc cày phơi ải. Khi làm đất cần cày bừa kỹ, nên kết hợp với bón thêm vôi
bột hoặc dùng một trong số các loại thuốc như: Formol, Furadan 3H, đồng Sunfat…
để xử lý đất (liều lượng và nồng độ thuốc
xử lý theo hướng dẫn trên vỏ bao bì); Lên luống cao để đảm bảo thoát nước
tốt khi có mưa hoặc sau khi tưới, không để nước đọng trong ruộng.
Không nên trồng cây mật độ quá dày để tạo độ thông
thoáng, giảm bớt ẩm độ trong ruộng, hạn chế sự cọ sát giữa các cây khi gặp mưa,
bão để tránh sự lan truyền bệnh.
Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali theo quy
trình, tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục. Chăm sóc cây khỏe để tăng tính
chống chịu bệnh cho cây.
Thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để phát hiện và nhổ
bỏ sớm cây bị bệnh đem tiêu hủy tránh lây lan sang cây khác. Sau khi nhổ bỏ cây
bị bệnh cần bón vôi bột vào chỗ vừa nhổ để khử trùng đất đồng thời phun phòng
hoặc tưới bằng các loại thuốc như: Arygreen 75WP + Kasumil 2L, Bellkute 40WP +
Kasumil 2L, Kasuran, Rovral,... (liều
lượng sử dụng theo hướng dẫn trên vỏ bao bì).
Nguyễn Đình Trung (Trung tâm
Khuyến nông)